Geschiedenis Borgsweer
Borgsweer is het kleinste dorp van de gemeente Delfzijl. Dat is niet altijd zo geweest. Vroeger was Borgsweer een florerend dorp met meer dan 300 inwoners. Het aantal huizen is groter geworden maar men leefden vroeger met grotere gezinnen in kleine huisjes.
​
Borgsweer was vroeger een echt vissersdorp. Zo vlak bij Termunterzijl waren veel mannen veel op zee. Toen de dijk nog lager was zag de pastoor vanuit de kerk van Borgsweer wanneer de mannen weer thuis kwamen. de vissers liepen bij aankomst rechtstreeks door naar het café van Borgsweer om daar hun zuur verdiende centen uit te geven. De vrouwe stonden dan hun mannen op te wachten met, zoals we kunnen aannemen, niet al te blije gezichten.
​
Het café van Borgsweer bevond zich op Borgsweer 25. Tegenover de kruidenier en de smid. Daarnaast was het huis van de pastoor en daarnaast de kerk. Verder waren er veel arbeidershuisjes waar de vissers woonden en boeren knechten.
De school bevond zich aan het Schoolpad en de....
​
​
​
​
Geschiedenis Borgsweer
Borgsweer is het kleinste dorp van de gemeente Delfzijl. In 1840 heeft Borgsweer 20 huizen met 100 inwoners. Tegenwoordig wonen er in de 60 aantal huizen 145 inwoners.
Borgsweer is gebouwd op een rechthoekige wierde. heeft in het verleden verschillende namen gehad. Zo lezen we:
1432 Borgisweer of Borgiswere, 1487 Borchweer, 1520 Borxweer, 1549 Borkwere, 1551 Borxweer, 1574 Borgsweer, 1575 Borchsweer.
​
n een akte uit 1432 wordt al de naam "Borgisweer" vermeld. Het zou de wierde van "Borg" kunnen betekenen. Borg is een oude Friese naam. Borgsweer wordt als "Brouchweer" op de "Frieslandt"-kaart van Jacob van Deventer vermeld. Deze kaart dateert uit 1559. Borgsweer is een wierdedorp; de rechthoekige verkaveling wijst op een ontstaan vlak na het begin van onze jaartelling.
​
Borgsweer was vroeger een echt vissersdorp. Zo vlak bij de vissershaven van Termunterzijl waren de mannen veel op zee. Toen de dijk nog lager was zag de pastoor vanuit de kerk van Borgsweer wanneer de mannen weer thuis kwamen. De vissers liepen bij aankomst rechtstreeks door naar het café van Borgsweer om daar hun zuur verdiende centen uit te geven. De vrouwen stonden dan hun mannen op te wachten met, zoals we kunnen aannemen, niet al te blijde gezichten.
​
Het café van Borgsweer bevond zich op Borgsweer 25. Tegenover de kruidenier en de smid. Daarnaast was het huis van de pastoor en daarnaast de kerk. Verder waren er veel arbeidershuisjes waar de vissers woonden en boeren knechten.
De school bevond zich aan het Schoolpad en de....
Geschiedenis kerk
Het kerkje van Borgsweer is het kenmerk van het dorp. Op de vierkante wierde pronkt zij tot boven de boomtoppen. Volgens de gedenksteen stamt het eerste kerkje al uit 1635. Op een oude kaart vinden we een simpele tekening van een klein kerkje tussen veel bomen. Zal het er zo hebben uitgezien?
​
Het huidige kerkje is gebouwd in 1881 in de zogenaamde Waterstaatsstijl. Het is een zaal kerkje met rond boogvensters. De toren dateert uit 1859.
​
Uit het oude kerkje is de preekstoel uit 1756 bewaard gebleven en het Van Oeckelen-orgel uit 1880 (met één klavier en zeven registers).
Op de preekstoel is paneelwerk aangebracht met het opschrift: "Ybe Bayes Kerkvoogt Harke Tjarks Kerkvoogt Anno 1756 Henricus Berghuis I.V. Dr. Anno 1756 Ambtman des Cleyo/dambts Paulus Gil/at pastor van beide Termunten en Borgsweer". Harke Tjarks was landbouwer op een boerderij ten noorden van Borgsweer. Een ambtman is een ambtenaar, belast met rechtspraak.
In de toren hingen twee klokken. Eén ervan werd in 1943 door de Duitsers gevorderd; wanneer de andere verdwenen is, is niet bekend. Sinds 1960 hangt er weer een nieuwe klok. Op het kerkhof staan nog veel oude zerken; onder de houten vloer in het kerkje zouden ook nog zerken liggen.
​
Na jaren trouwe dienst als kerk staat het gebouw in de jaren 50 t/m 75 leeg. De natuur neemt het kerkje beetje bij beetje terug. Duiven hebben hun intrek genomen in de toren. Na een storm in 1970 vallen de dakpannen naar beneden. Het is een trieste aanblik.
​
De trots van Borgsweer is ten ziele opgeschreven...
Geschiedenis Dorpshuis
Na de storm van 1972 raakte het kerkje in verval. Omdat het enige café ook nog dicht ging, dreigde het dorp zijn ontmoetingspunt kwijt te raken. ln1981 werden initiatieven ontplooid om de leefbaarheid in het dorp te behouden. Er werden plannen gemaakt om van het kerkje een dorpshuis te maken én tegelijkertijd de kerkelijke functie te behouden. Met grote inzet van de bewoners en de nodige subsidies is dit gelukt.
De stichting Nicolaas Gillot, genoemd naar de laatste predikant van zelfstandig Borgsweer, kocht het kerkje in 1983 van de kerkvoogdij.
​
De toren van het kerkje is door een storm in 19... volledig verwoest en de natuur neemt stukje voor stukje het kerkje in zijn bezit.In 1980 worden de duiven die hun woonplaats hebben gemaakt in het dak van de kerk wreed verstoord. De dorpsbewoners hebben het heft in eigen hand genomen en zijn begonnen met de wederopbouw van het kerkje.
​
Wanneer het laatste café van Borgsweer zijn deuren sluit is er na een aantal jaar toch weer behoefte aan een plek waar men kan samen komen. De kerk staat dan al een ... jaar te verpauperen. De dorpsbewoners besluiten het kerkje volledig te restaureren en om te dopen tot dorpshuis. Het dak wordt vervangen, de kerkbanken gaan eruit en er wordt een keuken geplaatst. Dit alles duurde ... jaar en is uitgevoerd door...
In 1980 is het zwaar verwaarloosde kerkje volledig gerestaureerd en opent het dorpshuis voor het eerst zijn deuren.
Bijzondere gebouwen
In het hart van Borgsweer staat de statige boerderij van de familie Noordam. Het is een Oldamster type uit 1842.
​
​
Op borgsweer 26 is nog een oude smederij te vinden.
​
​
De hoge lindebomen aan het Schoolpad zijn nog de stille getuigen waar ooit een levendige school stond. De school telde in haar hoogtijdagen wel 150 kinderen.
​
De prachtige borg aan de Wartumerweg behoorde tot 2005 nog tot Termunterzijl. De borg was vroeger het kantoor van de eigenaar van een steenfabriek welke zich achter het pand bevond. Het gebouw heeft in zijn lange leven al heel wat verbouwingen doorstaan.
​
​
In de kruidenierswinkel op Borgsweer 16 werd de dagelijkse etenswaren verkocht.
​
Daar waar buiten het centrum van Borgsweer helemaal nog geen bebouwing was, stond langs de weg richting Termunterzijl zo rond 1812 een prachtige herberg De Driesprong genaamd. De eigenaar Beno Dallinga was naast bakker ook kruidenier.
Hoe belangrijk Borgsweer Buiten was blijkt wel uit het gegeven dat de herberg in de oorlog was gevorderd door de Duitsers die hier een controlepost hadden ingericht (orts commandatur) Helaas is dit gebouw in de laatste maanden van de oorlog opgeblazen.
Op de plek tussen Borgsweer 10 en het later opnieuw gebouwen café is nog steeds een groene kale vlakte. Met in de grond de vele resten van de opgeblazen herberg.
​
​
​
​
Omgeving
In de omgeving van Borgsweer
Industrie en Borgsweer
In de jaren 70 werden de dorpen Heveskes, Oterdum en Weiwerd van de kaart geveegd. De industrie vanuit Delfzijl zou zich uitbreiden naar westelijke richting. Daar waar dit bij de eerst genoemde dorpen wel gelukt is, is Borgsweer de dans ontsprongen. Een aktie van de dorpsbewoners zorgt ervoor dat Borgsweer blijft bestaan.
